Lucky

Bij het opruimen vond ik mijn allereerste rekenmachine; een heuse ‘Superlectron 8’! Hij kon alleen optellen, aftrekken, delen en vermenigvuldigen, maar dat was precies genoeg om mijn huiswerk destijds foutloos en op tijd af te hebben.

En dat ‘precies genoeg kunnen’ is iets waar ik mij de laatste tijd best intensief mee bezig houd. Dit is begonnen nadat ik op YouTube een filmpje had gezien over het weer repareren, opbouwen en opstarten van een computer die gebruikt werd in de Apollo commando module. Met zo’n commando module reisde men zo’n 50 jaar geleden naar de maan en weer terug.

Zo kwam ik uit bij de ‘kluizen van het MIT’. Origineel beeldmateriaal van 1965 deed de werking van zo’n Apollo computer uit de doeken. Op een aangenaam langzaam tempo werden alle geheimen ontsluierd. De clou zat hem in de woorden DSKY, verb en noun.

De interface van deze Apollo computer bestond slechts uit een scherm, knoppen, werkwoorden en zelfstandig naamwoorden. Hiermee kon nagenoeg de gehele maanreis worden geregeld. Een voorbeeld van zo’n verb-noun combinatie uit 1965 is V16N65E. Door achtereenvolgens Verb-1-6-Noun-6-5-Enter te drukken werd de verstreken missietijd (=Noun 65) weergegeven (=Verb 16). Wat een eenvoud!

Zo waren er maximaal 99 werkwoorden en 99 zelfstandig naamwoorden in gebruik. En dat was precies genoeg om het doel, de maan, te bereiken. Nee, je kon geen mail verzenden, presentatie maken of muziek bewerken. Maar het kon precies genoeg; niet teveel en zeker niet te weinig. Kijk, dát vinden wij bij Werkplaats 21 nu een voorbeeld van eenvoud en doelgericht!

PS
Je telefoon heeft meer rekenkracht dan deze computer, maar eh kan je daarmee naar de maan en terug?

Sinterklaas heeft het land verlaten en de kerstman is in aantocht. Feestmaand december is alweer even onderweg. Dus laat de cadeautjes maar komen.

Velen van jullie zullen ergens deze week een kerstpakket in ontvangst nemen. En als het nog niet is uitgelekt, dan is het thuis bij opening toch iedere keer een verrassing wat er dit jaar weer in zit. En ja, het kan ook anders. Ik heb ook wel eens in de weken ervoor over een gang horen roepen: ‘Hé, vraag even wat erin zit, want dan kan ik daar rekening mee houden bij het boodschappen doen.’

Op Wikipedia lees ik bij kerstpakket: “Een kerstpakket is een samengesteld cadeau dat bijvoorbeeld een werkgever omstreeks Kerstmis aan zijn personeelsleden geeft. Met het kerstpakket willen werkgevers hun werknemers een prettige kerst wensen.” En onder het kopje Geschiedenis gaat het verder met “… als een blijk van waardering voor het gedane werk.”

Waardering voor het gedane werk, dat is wel een interessante gedacht om even bij stil te staan. Het pakket is dus in feite een compliment; een jaarlijks compliment.

Nu is één compliment per jaar natuurlijk beter dan geen. Maar zou het nou niet zoveel leuker zijn als je vaker dan één keer per jaar een compliment zou krijgen? En misschien gebeurt dat ook wel, maar dan heeft het een andere vorm en is het niet zo duidelijk als een fysiek kerstpakket.

Kijk van eens om je heen en hou je ogen en oren open. Schuif je compliment-antenne eens uit. Wat voelt voor jou als een compliment. Is dat positieve feedback op een geleverde prestatie? Welgemeende waarderende woorden? Waardoor krijg jij het gevoel dat je gewaardeerd wordt en zo trots kunt zijn op je werk?

Misschien krijg je wel vaker een compliment, oftewel een cadeautje, dan je denkt. En doe dan net als bij het kerstpakket: neem dat cadeautje aan, pak het uit, sta er even bij stil en geniet ervan!

Trouwens een cadeautje geven is ook heel leuk. Dus vandaar deze oproep: ‘Geef eens wat vaker een compliment!’ Jouw oprechte aandacht voor je collega is nog waardevoller dan de euro’s die je uitgeeft aan een kerstpakket. En pak dat cadeautje dan eens samen uit. Als je even verder praat dan het duimpje in het voorbijgaan, maar benoemt wát er nou speciaal is aan wat of hoe iets wordt gedaan, dan komt de waardering écht binnen. Gewoon doen!

Nieuwe collega’s, nieuwe uitdagingen of gewoon kunnen doen waar je erg goed in bent. Ingrediënten voor een eerste werkdag bij je nieuwe werkgever. Met een enorme bevlogenheid, daarom hadden ze ook jou geselecteerd uit vele anderen, vlieg je erin. Thuisgekomen vertel je enthousiast over al je belevenissen dan die dag. Maar na enige tijd worden de verhalen minder, het enthousiasme is verdwenen en het werkplezier is duidelijk afgenomen. En dat merkten ze thuis heel goed. Plezier in je werk hebben is 1, maar houden is dus de kunst.

Gelukkig zijn daar managers voor! Jouw manager zal alles in het werk stellen om jou zo optimaal mogelijk te laten presteren. En als iemand plezier in zijn werk heeft, zal die beter presteren. Dus er is werk aan de winkel, zodat jij weer met een trots gevoel naar huis gaat om morgen weer met nieuwe energie op de zaak te verschijnen.

Maar wanneer weet je nu dat je als manager moet ingrijpen? Is dit een KPI en kan je die ook bijhouden in een Excelletje? Of is er soms een device die dat voor je doet?

Bestaat er zoiets als een werkplezierthermometer? Zo één die je periodiek, of misschien wel permanent, in je personeel steekt zodat je meet of en hoeveel plezier ze hebben. En dat is goed, want dan weet je wanneer je iets moet gaan doen. Nou begrijpen we natuurlijk ook wel dat gebruik van de werkplezierthermometer op bezwaren zal stuiten. Ik hoor het al over de gang schallen: ‘Steek hem maar in eigen …!’

En daarom heeft Werkplaats 21 een app gemaakt. Aan de hand van 7 factoren brengt je medewerker in beeld welke taken lekker gaan en welke minder. Die 7 factoren helpen meteen om wijzigingen in het werk aan te brengen zodat het werkplezier weer stijgt. De 7 factoren helpen tegelijkertijd een gemeenschappelijke plezier-taal te ontwikkelen. En dat maakt het weer net even leuker.

Kennen jullie nog andere manieren om het werkplezier te meten? Ik ben reuze benieuwd.

Van tobber naar topper. Teruggekomen van een burn-out en toen een mooie promotie gemaakt. Of wat dacht je van: na een zware blessure toch weer topscorer worden van de competitie. Vanuit een diep dal nieuwe hoogtes bereiken. Dat zijn de succesverhalen die we graag horen en vertellen.

Het meest zijn we onder de indruk wanneer mensen dit op eigen kracht hebben gedaan. Als je weggestopt in het archief in kelder gevochten hebt voor die aansprekende functie in de buitendienst. Van onzichtbaar aan de zijlijn naar een aansprekende functie waarin jij zichtbaar bent. Van tobber naar topper. Zoiets dwingt respect af. Je hebt het zelf gedaan of zelf moeten doen. Want niet iedereen krijgt de aandacht die hij of zij verdient.

Soms heb je een beetje hulp nodig zoals uit het volgende voorbeeld blijkt. Jarenlang heb je je niet op je plaats gevoeld en nu heb je met behulp van een coach of oprecht geïnteresseerde leidinggevende eindelijk je talent gevonden. Dit betekende wel dat je een nieuwe functie buiten de organisatie hebt moeten zoeken. Maar met alle steun heb je nu je plek gevonden. Je staat iedere morgen met frisse energie op en gaat met plezier naar je werk. Van tobber naar topper. Je wist niet dat dat mogelijk was (trouwens je wist ook niet dat dàt jouw talent was); en dat alleen maar door oprechte en juiste aandacht.

Maar zoals we inmiddels allemaal wel weten bestaat het leven niet alleen uit louter hoogtepunten. Ook van topper naar tobber komt in ons dagelijks leven vaker voor dan je zou denken. Om wat voor reden dan ook kan het ineens tegenzitten. Je bent van je voetstuk gevallen en je weet inmiddels hoe de goot er van dichtbij uitziet. Vanaf hier roep ik iedereen op: Laat hen niet vallen, maar geef ze aandacht.

Net zoals iedereen jouw oprechte aandacht verdient!
En jij de aandacht van een ander.

In mei was het weer zover: het Eurovisiesongfestival. De échte liefhebbers onder ons weten nog dat Nederland ooit heeft meegedaan met het liedje ’Alles heeft een ritme’. We werden toen 13e in een veld van 20 deelnemers. Ik moest aan dit nummer denken toen we bij liedje nummer 18 waren aangekomen in de eerste halve finale. Als een geoliede machine werden de acts aan ons voorgeschoteld: introductiefilmpje, liedje van 3 minuten, een geforceerd grapje en na elke 6 of 8 liedjes kwam er een reclameblok voorbij. Ja, deze uitzending had zeker ritme.

Ik droomde even weg en miste daardoor inzending 19. Op welke plekken zou je eigenlijk ritme tegen kunnen komen?

Thuis? Zeker weten! Die herkenbare ochtendrituelen bijvoorbeeld, waarbij iedereen ogenschijnlijk maar wat in het rond rent: badkamer in, badkamer uit, ontbijten, koffie, aankleden, enzovoorts en zo verder. En toch gaat bijna altijd bijna iedereen (net) op tijd en met de goeie spullen de deur uit. Blijkbaar gebruiken we ritme om onze activiteiten slim op elkaar af te stemmen. In een vaste, beperkte tijd en ordening verzetten we bergen werk. Doel bereikt. Als je het zo bekijkt, sta je verbaasd over hoeveel ritme er in een huishouden zit.

En hoe zit dat op je werk, dat ritme? De lopende band, ja die heeft ritme. Geen ontkomen aan! We zien de dagstart steeds vaker als modern ochtendritueel en de maandafsluiting legt weer een ander vast accent. En van vrijdagmiddagborrel tot rapportvergadering: als je erop gaat letten ontdek je hoe het ritme van terugkerende activiteiten het tempo van het werk bepaalt. Hoe muzikaal is het eigenlijk bij jou op kantoor? Gaan jullie swingend de dagen door, is er één ritme, heeft iedereen zijn eigen ritme? Wie of wat bepaalt het tempo van jouw werk?

Zet ook eens ritme in om de werkzaamheden slim op elkaar af te stemmen. En zorg er zo voor dat iedereen op tijd, zonder te moeten wachten, aan zijn werk kan beginnen of juist op tijd kan afronden. Werk slimmer samen op het ritme van jullie eigen muziek.

Zoals jullie misschien nog wel weten was er een tijd dat ik de wekker om 03.00 uur zette (blog: Ik ga tegenwoordig vroeg naar bed). Ik stond dan even op om nog wat ‘dringende’ mails te versturen. Het doel van dit experiment was om na te gaan hoever mijn collega’s zouden gaan om het de leidinggevende naar de zin te maken of te plezieren. Nou dat was best ver! Kort na deze constatering ben ik daar dus maar mee gestopt.

Een tijdlang stond de wekker dan ook bijna werkeloos naast mijn bed. Totdat ik een column las waarin een heel ander inzetgebied voor de wekker werd beschreven. Waarom zou je een wekker alleen gebruiken om mee wakker te worden? Je kunt hem toch ook inzetten als alarm om iets anders te doen dan alleen opstaan!

Ineens hoorde ik mijn eierwekkertje aflopen: het teken dat ik de eieren moet afgieten en laten schrikken voor ons heerlijk uitgebreide zondagse ontbijtje. Een wekker is dus prima inzetbaar als een vriendelijke doch dringende herinnering voor iets leuks!

Daarom heb ik nu de wekker op 21.00 uur gezet. Om die tijd ga ik namelijk afschakelen. De telefoon gaat in de kast en de laptop in de tas. Zo, die zijn uit het zicht. Geen werk en zeker geen schermen meer vandaag. Klaar!

Natuurlijk heb ik wel een ander deuntje ingesteld en het geluid iets zachter gezet. Om klokslag 9 uur begint nu elke avond zachtjes een lijster te zingen. Een ideaal moment om aandacht voor elkaar te hebben, een boek te lezen of om er nog even uit te lopen.

Rond 23.00 uur rol ik dan mijn bed in, lees nog even verder, val met het boek in de hand in slaap en word nu vanzelf op tijd en uitgerust wakker. De wekker staat nu permanent beneden en niet meer op mijn nachtkastje. Dat is geen enkel probleem. Ik mis hem daar echt niet.

Opslaan? Klik. Archiveren? Klik. Klaar! Weer een dossier afgewerkt, afgerond en opgeborgen.

Ik liep vervolgens naar de koffie automaat om de benen te strekken en om mezelf te trakteren op een heerlijke latte macchiato. Klaarblijkelijk straalde ik enorm, want een collega zei: ‘Zo, jij hebt zeker veel plezier in je werk?’

Direct schoten er duizend en één gedachten door mijn hoofd.

De start was namelijk helemaal niet leuk geweest. Vanwege vakantie van een collega werd dit dossier aan mij toegewezen inclusief een bijna onmogelijke deadline. Er was al heel wat voorwerk gedaan waar ik op verder moest bouwen. En ja, met een beetje flexibiliteit kom je een heel eind.

Ik was er een paar dagen mee bezig geweest. En die tijd had ik goed besteed. Door slim te werken was ik erg effectief bezig geweest. Maar echt soepel was het niet gegaan. De onderleggers waren niet compleet en vanwege de vakantieperiode kon ik niet niet iedereen bereiken. Van dat laatste was ik soms wel moedeloos geworden. Want waar haal je dan je informatie? Maar och, dat is nou eenmaal altijd zo in deze tijd. Mokken kan en mag, maar helpt niet echt. Dat heb ik wel geleerd. Trouwens ik heb inhoudelijk nog wel wat andere interessante dingen opgestoken. Die kan ik mooi de volgende keren inzetten.

Zo terugkijkend ben ik zeer tevreden over mijn aanpak, waarbij diepe dalen werden afgewisseld met hoge pieken. Ik ben trots op het eindresultaat. Dat was het ploeteren wel waard.

Maar nu is het af en klaar. Het dossier is ingepakt en verdwenen in de kast. Zo, weg van mijn bureau. Tijd voor iets nieuws!

En zo hoorde ik mezelf zeggen: ‘Inderdaad. Ik heb zeker veel plezier in mijn werk.’

Ontdek meer over Plezier in je werk op Plezier in mijn werk: Hoe werkt Pi.

Op zaterdagmiddag bezoek ik geregeld mijn oudoom. Zo ontloop ik de weekendboodschappen. Hij is bijna 90 en nog kwiek van geest.

Als me iets dwars zit op het werk kan ik bij hem mijn hart uitstorten. Hij zegt nooit “Jij moet”, maar put uit zijn herinneringen en schetst dan een beeld zoals alleen iemand met veel ervaring dat kan. En dat beeld zet aan tot nadenken en eenvoudige oplossingen.

“Oom”, vroeg ik, “Waarom toch moet ik in deze organisatie praten als Brugman vóórdat we echt aan de slag kunnen? Waarom moet ik eerst 5 uur overleggen met alles en iedereen om een klus van 4 uur gedaan te krijgen? In mijn vorige baan regelde je zoiets gewoon in een half uurtje.”

“Tja” zei hij. Toen wist ik dat het een interessante middag zou worden. Hij legde zijn sigaar recht in de asbak, nam een slok thee en stak van wal.

“Knul, toen ik op de grote vaart werkte, zijn wij nooit een verkeerde haven binnengelopen. Al moesten we naar Buenos Aires, Shanghai of Mombassa, we bereikten altijd in één keer de juiste haven. Wij wisten namelijk allemaal wat het doel was van de reis. Elke reis begon immers met een briefing waarin de kapitein de bestemming en bijzonderheden besprak.

Het spookt enorm rond Kaap de Goede Hoop”, mijmerde hij. Ik dacht: “Straks gaat hij mij nog vertellen dat hij in dienst is geweest van de VOC.”

En hij vervolgde met “De zee is een heel vijandige omgeving. Er is geen hulp van buitenaf. Dus bij een probleem koos je de juiste mensen om samen de klus te klaren. Vakmensen onder elkaar die genoeg hadden aan een half woord.”

Ineens zie ik het! Mijn project is mijn schip. Ik benoem mijn doel, kies mijn bemanning en mijn koers. En als ik nou zorg dat iedereen blij is met wat is ga leveren, hoeven ze ook niet allemaal mee aan het roer te staan.

Mijn oom neemt nog een slokje van zijn thee en zegt: “Gewoon zo doen, knul.” Ik vraag: “Gewoon dóen?” “Juist,” zegt hij, “en vooral ook: gewóón doen!”

Deze blog is als gastcolumn verschenen in Sprank uitgave 01/2018
Sprank is hét magazine voor beslissers in het sociaal domein